Settela Steinbach
Anna Maria, Settela Steinbach, urodziła się 23 grudnia 1934 roku w Buchten w Limburgii, w wozie cygańskim. Pochodziła z dużej rodziny. Ojciec handlował skrzypcami, matka zajmowała się domem i dziećmi. W poszukiwaniu pracy wędrowali od wsi do wsi. Lokalne władze nie czyniły nic, aby poprawić ubogie warunki życia w miejscach wyznaczonych do postoju dla wozów. Woleli pozbyć się kłopotu niż pomagać.
Sintowie i Romowie [Romowie] tworzyli niewielką mniejszość ludzi mieszkających w wozach wędrownych. [Mieszkańcy wozów] Nieufność wobec Cyganów była ogromna. [Cyganie] Uważano ich za kolorowych dziwaków, obcych. Często nie pozwalano im przekraczać granicy. Na początku XX wieku przeganiano ich z jednej strony na drugą, kursowali między Belgią, Holandią i Niemcami. Wladze zaliczały Settelę i jej rodzinę do „holenderskich Cyganów”.
Rodzina Steinbachów pochodziła z Niemiec. Prawdowpodobnie od kuzynów i dalszej rodziny rodzina Setteli wiedziała o pogarszającej się sytacji w Niemczech. Od 1933 roku, zgodnie z przepisami „Ustawy o zapobieganiu przenoszenia chorób dziedzicznych” pewna liczba Sintów i Romów poddana została przymusowej sterylizacji. W 1935 roku odebrano im nawet niemieckie obywatelstwo. [Obywatelstwo niemieckie] W połowie lat trzydziestych, niemieckich Sintów i Romów zamykano w obozach koncentracyjnych. Wkrótce wprowadzono szereg przepisów dyskryminacyjnych.
W 1940 roku rozpoczęła się okupacja Holandii. Początkowo nie stosowano dyskryminacyjnych przepisów przeciwko Sintom i Romom. W czerwcu 1943 roku niemiecki okupant wprowadził zakaz wędrówki [Zakaz wędrowania] dla wozów. Wszystkie wozy miały stać w 27 strzeżonych obozach zbiorczych [Obozy zbiorcze]. Wielu mieszkańców wozów, prawdopodobnie również rodzina Setteli, próbowało ominąć te przepisy. Mimo to rodzina Setteli znalazła się w głównym obozie w Eindhoven. Potem przyszedł złowieszczo spokojny czas. Do 14 maja 1944 roku. Tego dnia policja w całym kraju otrzymała rozkaz: wszystkie rodziny „cygańskie” mają być 16 maja dowiezione do obozu Westerbork. Rodzinę Setteli i jej ciotkę Teresę aresztowano we wtorek, w dzień łapanki, już o czwartej rano.
16 maja i w następne dni pociągi z aresztantami z łapanki przybywały do obozu koncentracyjnego [Westerbork], razem 574 osoby. Dwie rodziny, w sumie 64 osoby posiadały paszporty zagraniczne (między innymi włoskie i szwajcarskie), które ochroniły je przed wywózką. Prawie wszystkich puszczono wolno 20 maja 1944 roku, razem z „niesprawiedliwie” zaaresztowanaymi „nie-Cyganami”. 19 maja 1944 roku, 246 wyselekcjonowanych jako „Cyganów” więźniów wysłano transportem na wschód. Sintowie i Romowie, w tym Settela z rodziną, znaleźli się w wagonie towarowym nr 12 -17. Dokładnie w tym momencie kręcono film, na zlecenie komendanta obozu Westerbork, Alberta Gemmekera. Podczas filmowania kamera uchwyciła wzrok wyglądającej z wagonu Setteli. Tuż przed wyruszeniem pociągu do Auschwitz.
Pociąg z aresztowanymi Sintami i Romami z Holandii przybył do Auschwitz 21 maja 1944 roku.Tam zostali zarejestrowani i przyjęci do specjalnego podobozu, obozu cygańskiego. [„Obóz cygański” Auschwitz-Birkenau]. Na więźniach tego podobozu lekarz obozowy dr. Joseph Mengele dokonywał eksperymentów medycznych, w tym na dzieciach i bliźniakach. Pod koniec lipca i na początku sierpnia 1944 roku obóz likwidowano. Prawie 2.900 Sintów i Romów, zakwalifikowanych jako niezdatnych do pracy przymusowej, wysłano na śmierć do komór gazowych. Settela razem z mamą, dwoma braciszkami i dwoma siostrzyczkami zginęła prawdopodobnie w nocy z 2 na 3 sierpnia 1944 roku w jednej z komór gazowych Auschwitz Birkenau.
Przejmujący obraz Setteli, stojącej w uchylonych drzwiach bydlęcego wagonu w obozie Westerbork stał się po wojnie sławny. Używano go w wielu filmach dokumentalnych i książkach o holocauście. „Dziiewczynka w chustce na głowie” stała się symbolem zagłady Żydów. [Symbol Sinti i Romów] Na początku lat dziewięćdziesiątych dziennikarz Aad Wagenaar postanowił ustalić tożsamość dziewczynki. Okazało się, że nie była Żydówką, ale Sinto. Odnalazł jej imię: Settela Steinbach.
